Karnay

PreviousNext

Karnay, iki metre uzunluğunda pirinç bir trompettir. Karnay ve bir diğer Özbek enstrümanı Surnay; 15.yy Özbek Hükümdarı Büyük Tamberlaine zamanından beri bilinir. Karnay ve benzeri çalgıların güçlü kültürel, tarihi ve dini çağrışımları nedeni ile haklarında bir şeyler yazabilmek oldukça zordur. Her ne kadar enstrüman genel özellikleri ile anlatılsa da kendine ait ritüelleri nedeniyle gerçek anlamda enstrümanı tanıma ve anlamamız zorlaşabilir. Tıpkı Karnay'ın icra ritueli gibi. Enstrümana dokunmadan önce yeni bir yolculuğun başladığını ifade etmek için bir özel kıyafet giyilir. Bir başka detay ise icracının bu enstrümanı her gün temizlemesi ve cila ile bakımını yapması gerektiğidir. Ayrıca enstrüman hiçbir durumda yer seviyesine bırakılamaz. Masa ve yatak gibi uzunlamasına girebileceği yerlere konulmaz. Enstrüman daima dik olarak tutulmalı ve bu şekilde korunmalıdır. Dikkalice tutulan enstrüman çalınırken kalak kısmı Mekke'ye doğru bakmalıdır. İlk ses çıkarılırken enstrümanın kalak kısmı yukarı doğru kaldırılır ve sonra insanlara doğru indirilir. Bu durum bir anlamda yaratan ile insanlar arasındaki iletişimi kurmanın yoludur. Enstrümanın kısımları çan (kaaba), yuvarlak eklem (handylyak), gövdenin ilk kısmı (miyencha), küçük yuvarlak eklem (kichkina handylyak), ikinci gövde bölümü (dahana) ve ağızlık(tarsak) şeklindedir. Tarihsel geçmişinde bu enstrümanlar kutlama, zafer, mahkeme gibi olaylarda halka duyuru yapmak için kullanıldı. Günümüzde de benzer örneklerle geçmişini koruyan enstrüman özel günlerde kullanılmaktadır.