Kantele

PreviousNext

Kantele; (ˈkɑntele, Fince) veya kannel (ˈkɑnːe); Zither ailesinden bir geleneksel telli çalgıdır. Rusya'da Gusli, Letonya'da kankles ile oldukça benzerlik gösterir. Bu enstrümanlar Baltık psaltery'leri olarak da bilinir. Ayrıca enstrümanın rune singing denilen şarkı söyleme stili ile güçlü bir bağlantısı vardır. Enstrüman; Fin balladları ile birlikte köklü bir geçmişe sahiptir ve son yıllarda yenilenen bir canlanma içerisindedir. Kantele müziği, antik folklor ve mistik ruh halleri ile ilişkilendirilir. Araştırmacılar, enstrümanın tahmin edilebilir yaşı ile ilgili tartışma halindedirler. Efsanevi bir anlatıya göre enstrüman; büyücü Väinämöinen'in dev bir turna kuşunun çene kemiğinden kantelenin gövdesini; Hiisi'nin ( bir tür efsanevi şeytan) saçlarından da telleri yaratması ile ilgilidir. (Fin Ulusal Destanı: Kalevi) Kantele'nin eski formlarında teller beş veya altı atkılından; gövdesi ise kızılağaç veya ladin ağacından yapılır. Modern hali ile teller metale, ayar mandalları ve gövdesi ağaç parçalarından yapılmaktadır. Ayrıca modern kantelenin telleri 39'a kadar çıkabilir. Küçük kantele olarak bilinen enstrümanın ise 15'ten daha az teli vardır. Fin kantelesinin genellikle diyatonik bir ses sistemi vardır. Akort sistemi ise Estonya ve Finlandiya'da değişiklik gösterir. Çalmak için iki ana teknik vardır: İlk parmakla telleri çekerek ikincisi ise arpej şeklinde sıralı duyurarak. İcracıdan beklenen, melodi düzenlemesini bir masal gibi örmesi ve dinleyecide sakin ve düşündürücü etki bırakması ile açıklanabilir. Valslerden polkalara; geleneksel halk türkülerine; meditasyon müziklerine kadar çok sayıda tür ve formu ifade etmek için kullanılan bir repertuvara sahiptir. 2005 yılında Walt Disney filmi 'The Liona, Witch and Wardrobe' filminde buzlu ve karlı bir bölgeyi tanımlamak için bu enstrüman kullanıldı. (icracı: Timo Väänänen ) Enstrüman, akademik anlamda okullara, konservatuvar ve müzik enstitülerinin bölümlerine girdi. Finlandiya'daki tek müzik üniversitesi olan Sibelius Academy'de bu enstrümanın bölümü mevcuttur. Ayrıca farklı üniversitelerde enstrümanın özellikle batı klasik müziği ve elektronik müzik ile ilgili lisansüstü çalışmalar yapılmaktadır. Kantele hakkında tanınmış en bilinen müzisyen Professor Martti Pokela'dır.