Di

PreviousNext

 Di ya da Dizi, Çin kültüründe yandan üflemeli (enine) tutuşla çalınan bir aerofondur. Günümüzde bölgesel ve ulusal Çin müziğinde solo olarak; ayrıca küçük müzik toplulukları ve orkestralarda aktif olarak çalınır. Ağızlığının yanında bulunan pirinç kağıdıyla örtülü deliği, “di”ye vızıltılı bir tını verir. Bambu ve fildişinden oluşan 2 oktav ses genişliğine sahip bu üflemeli enstrüman çeşitli uzunluklarda olmakla birlikte Çin’de Han Hanedanı (M.Ö. 206-220) zamanından kalmadır. Enstrüman; Çin’in kuzeyinde Bangdi olarak bilinir ve ritüel toplantılarında çalınır. (Enstrümanın bu hali, dizi’ye göre çok daha küçüktür.) Enstrümanın üzerindeki deliklerin çeşitli işlevleri vardır. Bu işlevlerden biri üflemek içindir, diğeri hoş bir vızıltı sesi verebilmek için zarla örtülür.4 ya da 6 parmak deliği ve arkasına dekoratif bir püskül bağlamak için iki delik bulunur. Yandan üflemeli bu enstrümanın önemli özelliklerinden biri deliklerden birine bağlanan ince bir zardır. Bu zar, enstrüman çalındığı zaman titreşir ve burundan gelen bir ses verir. Dizi flütünün Bangdi gibi çeşitli versiyonları (kunqu,bangzi ve jingju gibi )Geleneksel Çin Tiyatrosu’nda kullanılmıştır. 20.yy’ın ikinci yarısında Çin hükümeti geleneksel enstrümanları yaygınlaşma politikasıyla Dizi’yi konservatuvar müzik bölümleri içeriğine dahil etti ve bu alanda birçok solist yetişti. Halk ve kent kültüründe de yaygın olarak çalınan entrümanın bir seçkin repertuvarı da bulunmaktadır.