Adungu

PreviousNext

Adungu; Uganda'nın kuzeybatısında yaşayan Alur halkının açılı bir arp chordophone'udur. Enstrüman, 1960'larda başlayan ve ülke çapında okul çocuklarına farklı enstrümanların öğretilmesi nedeniyle siyasi anlamda kamulaştırıldı. Birden fazla boyutta yeniden yapıldı,yapısı pentatonik mod'tan heptatonik moda çevrildi ve basit üçlü armoni icra etmek için kullanıldı. Ardından enstrümanın yayılmasını arttırmak için turistlerin sık sık gidebileceği yerlere gönderildi. Bizler de bu endüstri içerisinden enstrümanı tanıdık ve hakkında bilgi sahibi olduk. Adungu; batıda Moritanya'dan doğuda Uganda'ya kadar uzanan dar bir şeritte görülen birçok yerel açık arp varyasyonlarından biridir. Bununla birlikte enstrümanın köken ve gelişimine dair herhangi bir kaynak yoktur. Ancak Orta Afrika Cumhuriyeti'nde benzer arpların kullanıldığı bilinmektedir. Enstrümanın telleri taşıyan gövdesi iki parçadan oluşur: Tek bir ağaçtan oyulmuş ve kabaca dikdörtgen şekilli çanak rezonatör ve ahşap akort mandallarının takılması için dokuz delikli kavisli bir boyun. Boyunun bir ucu rezonatörün köşelerinden birine sıkıca oturur. Rezonatörün kenarları ve altı deri bir kayış ile dikilir ve üzeri aynı derinin zar kısmıyla örtülü şekilde durur. Ses tablasının üst kenarlarından birine bir küçük ses deliği açılır. Değişken kalınlıktaki teller dik ve paralel bir düzlemde ahşap burgulara bağlanır. Tellerin gerginliği akort mandalı ile bağlı olduğu deri arasındaki dirence bağlıdır. Enstrüman'ın gelenekte nasıl çalındığı ile ilgili bilgi bulunamadı ancak fotoğraflardan gördüğümüz kadarıyla icracı bir sandalye üzerindedir ve enstrüman iki bacagın hafif arasına girmiş dikey konumdadır. Yine enstrümanın nasıl akort edildiğine dair bilgiler çok azdır. Birkaç kaynakta pentatonik ve heptatonik modların kullanıldığı belirtiliyor. Ve 9 telin bir oktav ses genişliğini kapsayacağı tahmin ediliyor.